Większość osób decyduje się na wizytę u ortodonty, ponieważ wstydzi się nieatrakcyjnego, krzywego uśmiechu. Warto jednak wiedzieć, że wady zgryzu powinno się traktować jako problem zdrowotny. Jeśli zadbasz o korekcję zgryzu, możesz uniknąć chorób zębów i dziąseł. Pamiętaj, że leczenie nie jest dostępne wyłącznie dla dzieci – możesz się na nie zdecydować w każdym wieku!
Co to jest wada zgryzu?
Nie każdy może pochwalić się idealnie równym uśmiechem. Czy jednak w każdym przypadku można wówczas mówić o wadzie zgryzu? Drobne skrzywienie pojedynczych zębów względem innych nie jest poważnym zaburzeniem. To raczej problem estetyczny. Wada zgryzu to takie ustawienie jednej szczęki względem drugiej, które zaburza czynności jamy ustnej. Może to oznaczać, że osobie z wadą zgryzu będzie trudno przeżuwać, mówić, a czasem nawet oddychać.
Wady zgryzu są powszechne. Szacuje się, że nieprawidłowy zgryz ma aż 90% Polaków, z tym że nie każdy z nich wymaga leczenia. Około połowa to drobne skrzywienia, które nie wpływają na codzienne funkcjonowanie.
Większość wad zgryzu ujawnia się już w dzieciństwie. Można powiedzieć, że z punktu widzenia pacjenta to pewna korzyść, ponieważ wcześnie zdiagnozowana wada jest łatwiejsza do wyleczenia. Z korekcją ułożenia szczęk nie powinno się czekać do momentu, aż wypadną zęby mleczne – kształt szczęki nie zmienia się po wymianie zębów na stałe.
Rodzaje wad zgryzu – czym się od siebie różnią?
Nierówny zgryz może wyglądać bardzo różnie – czasem cofnięta lub wysunięta jest dolna szczęka, czasem przesunięte względem siebie są tylko pojedyncze zęby. Jakie rodzaje wad zgryzu wyróżniają specjaliści?
- Tyłozgryz – to najczęściej występująca wada zgryzu (nawet 80% wszystkich przypadków). Przy tej wadzie dolna szczęka jest cofnięta względem górnej, a przednie zęby nie stykają się. Górne siekacze są niekiedy pochylone.
- Przodozgryz – odwrotnie niż w tyłozgryzie, dolna szczęka jest wysunięta względem górnej. Taka wada jest dobrze widoczna w rysach twarzy.
- Zgryz krzyżowy – to wada, w której dolne części zachodzą na górne tylko w niektórych częściach łuków zębowych. Zgryz, a przez to również rysy twarzy, są wówczas asymetryczne.
- Zgryz otwarty – to sytuacja, gdy dolne i górne zęby w ogóle się ze sobą nie stykają i tworzy się pomiędzy nimi niedozgryzowa. Twarz jest wtedy wydłużona, pojawiają się także problemy z napięciem mięśniowym.
- Zgryz głęboki – przy tej wadzie zęby górne zachodzą głęboko na zęby dolne. Jest to powodem ścierania się górnych i dolnych siekaczy, a także chorób dziąseł.
- Stłoczenie – to wada, w której zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów, w wyniku czego wyrastają pod nieprawidłowym kątem.
- Zęby odseparowane – w tym przypadku w szczęce jest za dużo miejsca, przez co pomiędzy zębami tworzą się niepotrzebne przestrzenie.
- Diastema – przerwa pomiędzy zębami jedynkami to drobna wada, która sama w sobie nie jest szkodliwa dla zdrowia zębów. Jeśli jednak jest duża, może powodować wady wymowy i choroby przyzębia.
Wady zgryzu – wrodzone czy nabyte? Poznaj najczęstsze przyczyny
Wady zgryzu mogą wynikać z pewnych predyspozycji genetycznych. Najczęściej jednak decydują o nich czynniki zewnętrzne. Bardzo duże znaczenie mają tu pierwsze miesiące i lata życia dziecka, a nawet sam poród.
Najczęstszymi przyczynami wad zgryzu są:
- poród twarzyczkowy, z wykorzystaniem kleszczy;
- nieprawidłowe karmienie piersią lub butelką (dziecko nie powinno leżeć na plecach, ponieważ wówczas jego żuchwa odchyla się do tyłu, co może powodować tyłozgryz);
- używanie smoczków o niewłaściwym kształcie;
- ssanie kciuka, warg, policzków;
- gryzienie twardych przedmiotów, np. ołówków, kredek;
- problemy laryngologiczne powodujące oddychanie przez usta, np. trzeci migdał;
- bruksizm – niekontrolowane zgrzytanie zębami.
Jak przebiega leczenie wad zgryzu?
Leczenie wad zgryzu jest obecnie możliwe zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Nie musisz męczyć się z powodu nierównych zębów na co dzień. Ortodonta może zaproponować Ci jedną ze skutecznych metod leczenia. Nie zawsze musi to być stały aparat ortodontyczny. Poniżej wymieniamy dostępne metody:
- Aparat stały metalowy – klasyczne rozwiązanie w postaci metalowej konstrukcji połączonej ligaturami (gumkami). Taki aparat jest skuteczny w leczeniu niemal wszystkich wad zgryzu.
- Aparat samoligaturujący Damona – innowacyjne rozwiązanie w postaci aparatu samoligaturującego, czyli pozbawionego gumek. Zaletą stosowania takiego aparatu jest brak konieczności ekstrakcji zębów przed rozpoczęciem leczenia. Aparat Damona nadaje się do korekty nadmiernych krzywizn, nieprawidłowego kąta wyrastania zębów, a także do rozbudowy łuków zębowych.
- Aparat stały kosmetyczny – to niemal niewidoczna forma leczenia ortodontycznego. Taki aparat składa się z cienkiego drucika i przezroczystych gumek. To rozwiązanie dla osób, którym zależy na estetyce uśmiechu także podczas leczenia ortodontycznego.
- Nakładki kosmetyczne – to najnowocześniejsza metoda korekty zgryzu. Nakładki są przezroczyste, przez co są niemal niewidoczne dla innych osób. Dają efekty już po krótkim czasie noszenia. Warto jednak pamiętać, że nie nadają się do leczenia niektórych wad zgryzu.
- Aparat ortodontyczny ruchomy – to konstrukcja z płytek akrylowych i drutu, stosowana najczęściej u dzieci z zębami mlecznymi. Taki aparat zakłada się przeważnie na noc i dodatkowo na kilka godzin w ciągu dnia.
Dlaczego leczenie wad zgryzu jest tak ważne?
Jeśli cokolwiek niepokoi Cię w kwestii zgryzu dziecka lub jeśli to Ty borykasz się z problemem, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Leczenie wad zgryzu jest ważne nie tylko ze względów estetycznych. Nieleczone wady mogą mieć poważne konsekwencje. Krzywe, zachodzące na siebie zęby utrudniają codzienną higienę. Takie zęby trudno się czyści i może gromadzić się pomiędzy nimi kamień będący przyczyną chorób zębów i dziąseł. Krzywy zgryz powoduje także ścieranie się zębów i niszczenie szkliwa.
Z wadami zgryzu ściśle powiązane są wady wymowy. Problemy pojawiają się przy wypowiadaniu głosek: s, z, c, t, d, dz. Jeśli wada jest poważna, może pojawić się także nieprawidłowy tor oddechowy (oddychanie przez nos) i związane z tym infekcje.
