Czym jest próchnica? Jakie są objawy próchnicy? Czy próchnica jest chorobą zakaźną? Czy dbanie o higienę jamy ustnej Waszego partnera powinno być dla Was istotne? Czy nasza dieta ma wpływ na powstawanie próchnicy?
Czym jest próchnica?
Jest to choroba spowodowana bakteriami, na której powstanie przede wszystkim ma wpływ spożywany cukier. Jak to możliwe? Bakterie przetwarzają cukier w substancje, które zakwaszają środowisko jamy ustnej, po pewnym czasie zmniejszając w składzie szkliwa ilość wapna – nazywany to demineralizacją zębów. Bakterię tworzą tzw. płytkę nazębną, która powoduje zapalenie dziąseł jeżeli jest nieprawidłowo usuwana.
Wyobraźcie sobie, że u ponad połowy kilkuletnich dzieci stwierdza się próchnice, a w 95 % problem dotyka dorosłych.
Jakie są objawy próchnicy?
Najczęstszymi objawami próchnicy są:
- plamki próchnicowej, która z czasem staję się coraz ciemniejsza. Oczywiście jest możliwość, aby dentysta wykonał odpowiedni zabieg, dzięki któremu cofnie ten proces. Jeżeli zdecydujemy nie brać na poważnie problemu i zabraknie odpowiedniej interwencji, szkliwo, które jest zewnętrzną warstwą zębów, ulega zniszczeniu, a ubytek powiększa się. Bakterie, które zawędrują w głąb zęba, będą miały wpływ na możliwy objaw bólu zęba i nadwrażliwość na ciepłe i zimne napoje.
- ból zęba, który doskwiera w trakcie szczotkowania lub żucia gumy,
- nieprzyjemny zapach z ust.
Etapy próchnicy
Niestety najczęściej początki próchnicy bywają niezauważalne. Bardzo często biała plama próchnicowa mylona jest z innymi chorobami szkliwa, związanymi np. z fluorozą.
- Próchnica początkowa – próchnica zębów objawia się stopniowym zanikiem substancji nieorganicznej zęba. Skutkiem demineralizacji szkliwa przez kwasy powstaje próchnica początkowa. Wygląda to bardzo niewinnie – biała plama, nazywana przez pacjentów białą próchnicą. Najczęściej początkowo widoczna tylko po osuszeniu zębów, czyli zwykle odkrywana jest w gabinecie stomatologicznym.
- Próchnica zaawansowana – biała próchnica, która nie jest leczona zmienia się na kolor brunatny lub brązowy. Jest to skutek pochłaniania pożywienia i napojów. Zaawansowana próchnica przyjmuję dowolny kolor – od jasnożółtego do czarnego zabarwienia
Rodzaje próchnicy
Próchnice dzielimy pod względem wielu różnych kategorii. Jednym z nich jest podział ze względu na przebieg próchnicy, wyróżniamy w nim:
- Próchnicę ostrą – inaczej próchnica wilgotna. Występują zazwyczaj u osób młodych, które zaniedbują higienę jamy ustnej. Powodują ją nadmierna konsumpcja węglowodanów oraz zmniejszenie objętości wydzielania śliny. Ten rodzaj próchnicy ma konsystencje miękką i mazistą, a barwa od żółtawej do jasnobrązowej. Częściej powoduje dolegliwości bólowe, niż próchnica przewleka, ze względu na szybki przebieg.
- Próchnica przewlekła – inaczej próchnica sucha. Najczęściej ujawnia się u osób dorosłych i starszych. Barwa jest zdecydowanie ciemniejsza niż próchnicy ostrej. Występuję ciemnobrązowa, brunatna, a konsystencja zmiany próchnicowej jest twarda.
- Próchnica zatrzymana. Występuję, gdy warunki w jamie ustnej zmieniają się z predysponujących do próchnicy do sprzyjających zatrzymaniu rozwoju zmiany próchnicowej.
Inni podział to podział ze względu na obraz kliniczny:
- Próchnica wtórna i pierwotna. Próchnica pierwotna to taka, która zajęła ząb wolny od próchnicy. Próchnica wtóra nazywana jest próchnicą pod plombą, co wynika z miejsca jej powstawania. Zazwyczaj dotyczy dorosłych, a objawia się jako przebarwienie wokół wypełnienia lub utratą jego części.
- Próchnica atypowa. Występuje w zębach, które zostały pozbawione żywej miazgi (gdy miazga ulega martwicy lub zostaje usunięta podczas leczenia kanałowego).
- Próchnica ukryta. Rozwija się w środku zęba (pod szkliwem), który wygląda zdrowo. Niestety jej wykrycie, szczególnie bez pomocy dentysty, jest bardzo trudne, ponieważ najczęściej uwidacznia się na zdjęciu RTG w dodatku dopiero wtedy, gdy jest już zaawansowana.
- Próchnica kwitnąca. Jest to nagła i gwałtowna destrukcja wielu zębów, głównie powierzchni, które zazwyczaj są wolne od próchnicy. Wykrywana głównie u młodych ludzi, którzy nie przywiązują uwagi do diety. Góruje u nich słodkie przekąski i napoje. Niedostatecznie dbają o higienę jamy ustnej. Ten rodzaj próchnicy objawia się również u osób ze zmniejszonym wydzielaniem śliny w następstwie radioterapii.
- Próchnica przyszyjkowa (okrężna). Tak jak nazwa podpowiada zlokalizowana jest w przyszjkowej części korony zęba lub w obrębie korzenia i obejmuje co najmniej dwie powierzchnie zęba.
- Próchnica korzenia. Próchnica ta dotyczy odsłoniętej powierzchni korzenia. Jest tzw. próchnicą przy dziąśle. Zmiany w korzeniu są szersze niż głębsze. Można wśród nich wyróżnić próchnicę pierwotną i wtórną, ostrą , przewlekłą i zatrzymaną. Tak jak już wspominaliśmy wcześniej, zmiany różnią się między sobą barwą i konsystencją.
Próchnica u dzieci?
Powyżej wspominaliśmy, że u połowy kilkuletnich dzieci pojawia się próchnica. Jest to próchnica wczesnego dzieciństwa czyli ECC, dawniej nazywana próchnicą butelkową. Nie sugeruje ona jednego głównego czynnika przyczynowego. Jest po prostu definiowana jako jakakolwiek próchnica u dzieci przed szóstym rokiem życia. Najczęściej próchnica zębów mlecznych pojawia się przez picie przez dziecko słodkich napojów, w szczególności zasypianie z butelką oraz picie noce. Początkowo obejmuję górne zęby przednie, co powoduje nieestetyczny wygląd zębów.
Jak leczyć próchnicę?
Jeżeli występują u Was jakiekolwiek objawy próchnicy koniecznie udaj się do stomatologa. Na przegląd możesz się umówić wypełniając formularz lub dzwoniąc na nasz numer. Im dużej zwlekacie, tym bakterię zajmują większy obszar. Co za tym idzie? Lekarz będzie musiał usunąć więcej tkanki. W takiej sytuacji ubytek zastępowany jest odpowiednim materiałem.
Skutki nieleczonej próchnicy
Pamiętajcie! Najważniejsze jest to, żeby nie pozwolić, aby proces próchnicowy dotarł w głąb zęba, ponieważ może to doprowadzić do zapalenia lub martwicy miazgi. Z tego powodu nie należy zwlekać z wizytą. Jeżeli zaobserwowałeś pierwsze objawy próchnicy, niezłwocznie umów się już dziś na wizytę w naszym gabinecie stomatologicznym.
lub
Profilaktyka próchnicy? Czy jest to możliwe?
TAK TAK TAK! Oczywiście, że możemy się zatroszczyć o nasze zęby w domowym zaciszu.
Profilaktyka dzieli się na :
- zapobieganie zbiorowe. Polega to na tym, że stosujemy fluoru w wodzie do picia lub – UWAGA! soli kuchennej. Dzieci
w wieku przedszkolnym i szkolnym powinny szczotkować specjalnymi pastami fluorkowymi. - zapobieganie indywidualne. Polega to na tym, że dentysta stosuje preparaty zawierające fluor i laki, które zakłada się do szczelin w zębach.
Czy próchnica jest chorobą zakaźną?
To jest fakt. Niestety próchnicą możemy się zarazić poprzez pocałunek. Dlatego warto zadbać o higienę jamy ustnej myśląc nie tylko o sobie. Bardzo ważne jest również zadbanie o zęby mleczne u dzieci. Dlaczego? Hm, ponieważ choroba może się przenieść na stałe uzębienie. Pamiętajcie również o tym, że nie wolno pod żadnym pozorem brać smoczka dzieci do buzi czy oblizywać łyżeczki, by nie zarazić malucha własną próchnicą.
Dlaczego podjadanie słodyczy ma wpływ na próchnice?
Cukierki, ciastka, słodkie batony, soki, gazowane napoje, słodzona kawa czy herbata – kto tego nie kocha na co dzień? Jednak to właśnie cukier jest najważniejszym czynnikiem, który powoduje psucie zębów. Niestety często o tym zapominamy i dostarczamy bakteriom pożywienie w postaci cukrów prostych. Konsekwencje to powstawanie dziur w zębach. Konsekwencją zwlekania i zaniedbania najczęściej jest leczenie kanałowe, ponieważ bardzo często bakterie docierają, aż do wewnętrznej warstwy zęba czyli miazgi. Nikt tego nie lubi, prawda? Inną konsekwencją zwlekania z wizytą u dentysty może być złamanie zęba, które zmusza do usunięcia zęba.
Prawidłowe nawyki?
Tak to też jest bardzo ważny temat. Bądźcie odpowiedzialni. O zęby możecie sami się zatroszczyć. Odpowiednia higiena to podstawa w zapobieganiu próchnicy. Szczotkujcie zęby co najmniej dwa razy dziennie i po każdym posiłku. Minimalny czas to 2-3 minuty. Nie zapomnij o niciach dentystycznych. Odgrywają bardzo ważna rolę w dbaniu o higienę jamy ustnej. W ramach przypomnieniach zapraszam Was do naszego poprzedniego artykułu o tym dlaczego warto nitkować zęby. Warto również stosować płyny do płukania jamy ustnej, które zawierają substancje zabijające bakterie. Zmień swoje nawyki żywieniowe. Same plusy wynikają z rezygnacji ze słodyczy i gazowanych napojów. Na pewno Wasze zęby na tym skorzystają. Po posiłku żuj gumę bez cukrową. Nie zapominajcie o tym, żeby regularnie odwiedzać swojego stomatologa. Wykona on przegląd zębów i zawsze doradzi jak dbać o higienę Waszej jamy ustnej.
Mamy nadzieje, że dobrze się czytało i znajdziecie kilka istotnych informacji dla siebie, które pomogą Wam zadbać o zdrowy uśmiech ! 🙂
Autor artykułu:
Mateusz Prokopiuk Współzałożyciel
Dyrektor medyczny Ochoty na uśmiech. Stomatolog z powołania. Już we wczesnych latach szkolnych wybrał ten zawód i z determinacją dążył do zrealizowania swojego marzenia kończąc Warszawski Uniwersytet Medyczny na kierunku lekarsko-dentystycznym.
Na co dzień zajmuje się implantologią, protetyką i stomatologią zachowawczą stale podnosząc swoje kwalifikacje i rozwijając się. Kieruje się przy tym ideą przywracania swoim pacjentom ochoty na uśmiech, co było inspiracją do nazwy gabinetu.
Zaangażowanie i pasja z jaką wykonuję swoją pracę, pozwalają mu na precyzyjne układanie i wdrażanie kompleksowych programów leczenia. Kieruje się przy tym interdyscyplinarnym podejściem do pacjenta, konsultując wymagające przypadki z innymi specjalistami, dzięki czemu pacjent otrzymuje kompleksową i zindywidualizowaną opiekę stomatologiczną.